Negocjatorzy z Parlamentu Europejskiego i Rady UE osiągnęli porozumienie w sprawie aktu o danych (Data Act), który ma na celu pobudzenie unijnej gospodarki opartej na danych dzięki odblokowaniu danych przemysłowych, optymalizacji ich dostępności i wykorzystania oraz wspieraniu konkurencyjnego i niezawodnego europejskiego rynku usług w chmurze. Jego celem jest zapewnienie, by wszyscy mieli udział w korzyściach płynących z rewolucji cyfrowej. Prognozowana ilość danych w nadchodzących latach będzie się bardzo szybko zwiększać. Istnieje znaczna ilość danych przemysłowych o niewykorzystanym potencjale. W motoryzacji, jak wskazują eksperci, potencjał ten pozwoli wykorzystać dopiero wydanie sektorowych przepisów uzupełniających akt o danych. Bez niego konkurencyjność i innowacyjność branży będzie zagrożona, podobnie jak ochrona praw i wyboru konsumentów.
Osiągnięte porozumienie
Komisja Europejska przedstawiła propozycję aktu w sprawie danych w lutym 2022 r. Przepisy te zawierają między innymi środki umożliwiające użytkownikom urządzeń podłączonych do Internetu dostęp do danych generowanych przez te urządzenia oraz do usług oferowanych przy ich pomocy. Użytkownicy będą mogli udostępniać takie dane stronom trzecim, pobudzając usługi rynku wtórnego i innowacje. Przepisy zapewniają ochronę przed nakładanymi jednostronnie nieuczciwymi warunkami umownymi. Mają one na celu ochronę przedsiębiorstw z UE przed niesprawiedliwymi umowami, wspieranie uczciwych negocjacji i zabezpieczenie MŚP bardziej pewnego udziału w rynku cyfrowym. Jednocześnie akt o danych daje klientom swobodę zmiany dostawcy usług przetwarzania danych. Przepisy te mają na celu wspieranie konkurencji i wyboru na rynku, a jednocześnie zapobieganie uzależnieniu od jednego dostawcy.
Komentując przyjęte porozumienie Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw Europy na miarę ery cyfrowej wskazała: Jest to ważny krok w kierunku utworzenia jednolitego rynku danych. Akt w sprawie danych zoptymalizuje wykorzystanie danych poprzez poprawę dostępności danych dla osób fizycznych i przedsiębiorstw. To bardzo dobra wiadomość dla naszej transformacji cyfrowej.
Z kolei Thierry Breton, komisarz do spraw rynku wewnętrznego powiedział:- Po przyjęciu aktów w sprawie usług cyfrowych, rynków cyfrowych i zarządzania danymi dzisiejsze porozumienie stanowi kolejny kamień milowy w naszych staraniach na rzecz przekształcenia przestrzeni cyfrowej. Akt w sprawie danych zapewni udostępnianie, przechowywanie i przetwarzanie danych przemysłowych z pełnym poszanowaniem europejskich przepisów. Stworzy on dobrze prosperującą gospodarkę opartą na danych, która jest innowacyjna i otwarta, ale działa na naszych europejskich warunkach.
Motoryzacja: potrzeba dodatkowych przepisów
Widać doskonale, że Data Act odegra bardzo dużą rolę w funkcjonowaniu motoryzacji, dlatego organizacje branżowe z zadowoleniem przyjmują zakończenie negocjacji ws. aktu o danych. Pojazdy generują i gromadzą coraz większe ilości danych, które oferują ogromny potencjał do ulepszania i rozwijania nowych usług z korzyścią dla konsumentów. Jednak producenci części z branży motoryzacyjnej i inni zewnętrzni usługodawcy są uzależnieni od woli i warunków ograniczonej grupy uczestników rynku (producentów pojazdów), aby zapewnić dostęp do tych danych. Taki poziom kontroli na rynku niesie ze sobą ryzyko powstania „strażników dostępu” ze szkodą dla uczciwej konkurencji, innowacyjności i możliwości wyboru dla konsumentów. Ten problem dotyczy zarówno samochodów osobowych, jak i ciężarowych.
Branża oczekuje zatem, że horyzontalne przepisy Data Act będą ważnym pierwszym krokiem w kierunku poprawy sytuacji poprzez zagwarantowanie stronom trzecim możliwości świadczenia innowacyjnych usług użytkownikowi końcowemu. Stowarzyszenia FIGIEFA, CLEPA czy polskie SDCM wskazują, że omawiane obecnie przepisy nie wystarczą, aby w pełni zająć się złożonością wdrażania usług opartych na danych w sektorze motoryzacyjnym. Dlatego zdecydowanie opowiadają się za szybką publikacją wniosku dotyczącego uzupełniającego rozporządzenia sektorowego, który jest obecnie opracowywany przez Komisję Europejską, co zostało publicznie potwierdzone. Parlament i Rada uczyniły z aktu o danych priorytet i zdołały zakończyć złożone dyskusje w bardzo krótkim czasie. Branża motoryzacyjna wzywa teraz Komisję do włożenia takiego samego wysiłku w prawodawstwo sektorowe i opublikowania swojego wniosku do końca lata.
– Szybkie opublikowanie przez Komisję wniosku sektorowego w sprawie dostępu do danych, funkcji i zasobów w pojazdach przyczyni się do poprawy konkurencji, pobudzenia zdolności innowacyjnych tysięcy firm dostarczających produkty z branży motoryzacyjnej oraz ochroni prawa i wybór konsumentów – mówi sekretarz generalny CLEPA Benjamin Krieger. Prace techniczne i dyskusje nad tymi przepisami trwają od lat. Nadszedł czas, aby wniosek został sfinalizowany i opublikowany – dodaje.
Jak wskazuje Prezes Stowarzyszenia Dystrybutorów i Producentów Części Motoryzacyjnych (SDCM) Tomasz Bęben: To dobrze, że legislator europejski w Data Act stawia konsumenta w centrum i nakłada obowiązki na posiadaczy danych. Jednak stworzenie solidnych ram regulacyjnych zapewniających równe warunki działania w motoryzacji wymaga od Komisji Europejskiej jak najszybszego działania ws. przepisów sektorowych. Dodam, że nie jest to precedens, bowiem przepisy takie zostały już stworzone w odniesieniu do branży medycznej. Po licznych zawirowaniach i wstrzymaniu działań Komisja wróciła do prac nad przepisami sektorowymi dla motoryzacji i potwierdziła potrzebę ich wydania. Czekamy zatem niecierpliwie na ich publikację.
